Birinci metin Oğuz Atay’ın Günlük’ünden (1970). İkincisi Rousseau’nun Yalnız Gezenin Düşleri’nden (1782). İkisi de yaşadıkları hayal kırıklıkları sonrasında kendi içlerine dönüşlerini ne kadar güzel anlatmışlar.
“Canım insanlar! Sonunda, bana, bunu da yaptınız!” diyor Oğuz Atay…
“Belki de liberal dışavurumun özü on yeni emirle özetlenebilir, elbette eskisinin yerini alması adına değil, yalnızca desteklemek adına. Bir öğretmen olarak, bu on yeni emri kamuoyunun dikkatine sunuyorum:
1. Hiçbir şeyi mutlak kesinlikle bildiğinizi düşünmeyin.
2. Delilleri saklamakla bir şey elde edemeyeceğinizi bilin; deliller sonunda muhakkak ortaya çıkar.
3. Asla düşünmekten soğutmaya teşebbüs etmeyin, çünkü muhakkak başarırsınız.
4. İtirazla karşılaştığınızda, eşinizden veya çocuğunuzdan bile geliyor olsa, otoritenizle değil akıl yürütmeyle karşılık verin. Otoriteye dayanan bir zafer gerçek dışı ve zahiridir.
5. Başkalarının otoritelerine saygı duymayın, çünkü her zaman karşı fikirdeki otoriteler de bulunur.
6. Sinsi olduğunu düşündüğünüz kanaatleri zorbalıkla bastırmayın, yoksa o kanaatler gün gelir sizi bastırır.
7. Tuhaf ve aşırı kanaatlere sahip olmaktan korkmayın. Şimdi kabul gören her kanaat eskiden aşırı idi.
8. Akıllıca uyuşmazlığı sessiz uyumluluğa tercih edin, çünkü eğer akla kıymet veriyorsanız, birincisi ikincisinden daha derin bir uyuşma demektir.
9. Rahatsız edici olsa bile hakikati söylemeyi prensip edinin, çünkü örtbas etmeye çalışmak çok daha rahatsız edicidir.
10. Aptal cennetinde yaşayanların mutluluğuna imrenmeyin, çünkü sadece aptallar bunun mutluluk olduğunu düşünür.”
Ucuz filmlere ağlayan insanlarda bir sahtekarlık olduğunu düşünürüm. Sığ hayatlarında başlarına gelebilecek filmdeki bu basitlikler korkutur onları çoğunlukla. Bir yüzleşme değil, aksine o yüzleşmeden bir kaçıştır sanki ağlamaları…
Freud’un söylediği gibi; çocukluğunu nasıl yaşadığından daha önemli olan onu nasıl hikaye ettiğin. Yaşadığından çok, hikayeleştirdiğin hali ile hatırlayıp öyle anlatacaksın o günleri…
Düşünüyorum da bu durum sadece çocukluk için değil tüm geçmiş için geçerli. Okuduğumuz süslü cümlelerle ifade edilmiş o başarı hikayelerinin bize pek de gerçekci gelmemesi sanırım biraz da bundan…
